Dış politika uzmanları, Amerika Birleşik Devletleri’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasının Ortadoğu’daki karışıklıkları daha da artıracağını ve bu kararın başka ülkelerden karşılık bulmayacağını ifade ediyor.
“Amerika Birleşik Devletleri Bu Hamlesiyle Yalnız Kalır“
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Başkanı Prof. Dr. Mehmet Bülent Uludağ, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kudüs’ün İsrail tarafından 1980’de “ebedi başkent” ilan edildiğini, ancak bu kararın dünyada karşılık görmediğini söyledi.
Son dönemde ABD’de İslam karşıtı ırkçı yaklaşımın arttığına dikkati çeken Prof. Dr. Uludağ, seçimde Yahudilerin oylarını alamayan, “siyonizmin merkezi New York”u kazanamayan ABD Başkanı Donald Trump’ın, bu oyları almak için böyle bir girişimde bulunduğu görüşünü dile getirdi.
– “Blok halinde tutum önemli”
ABD’deki iç politikanın bu kararda etkili olduğunu anlatan Uludağ, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ortadoğu’nun koşulları şu anda ABD’ye bunu yapma imkanı veriyor. Avrupalılar böyle bir yola girmez, İsrail ile ilişkileri daha mesafeli. ABD ile belki avuç içi kadar birkaç ülke dışında bu karar karşılık bulmaz. ABD bu hamlesiyle yalnız kalır, onu izleyecek çıkmayacaktır.
Kudüs’ün Hıristiyanlar ve Müslümanlar için de çok önemli yeri var. İslam dünyasının en zayıf dönemlerinden birindeyiz. İslam ülkeleri birbirini düşman belledi. Suudi Arabistan ve İran’ın durumu ortada. Daha önce İslam ülkelerinde İsrail’e karşı blok bir görüntü vardı, şimdi yok. 1969’da Mescid-i Aksa kundaklanmıştı. İslam aleminde o zamanda bütünsel bir görüntü vardı. ABD, bu zayıflıktan istifade edecek.”
Prof. Dr. Uludağ, Türkiye’nin, İsrail’le ilişkilerini gözden geçireceğini, Arakan’da, Suriye’de olduğu gibi anlamlı bir reaksiyon göstereceğini düşündüğünü dile getirdi.
Türkiye’nin realist bir politika izlemesi gerektiğini vurgulayan Uludağ, “İslam alemi kendine gelip toplu bir karar alırsa Türkiye onlara uyar. Blok halinde tutum sergilenmesi önemli.” dedi.
– “Diğer ülkelerden destek bulacağını düşünmüyorum”
Ege Üniversitesi (EÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Siret Hürsoy da ABD’nin, Ortadoğu’daki karışıklıkları daha da artırarak hem kendisi hem de müttefiki İsrail’in çıkarları doğrultusunda bölgeyi yeniden şekillendirmek istediğini aktardı.
ABD dış politikasını, Dışişleri Bakanlığının üst kademelerindeki Yahudi kökenlilerce yönlendirildiğini vurgulayan Hürsoy, diplomasi yönteminden çok gerginlikle ortaya çıkacak istikrarsızlıklardan avantaj elde etmeye çalışıldığını dile getirdi.
Prof. Dr. Hürsoy, şu değerlendirmeyi yaptı:
“İsrail devletinin kurulmasından sonra sürekli Kudüs’ün başkent ilan edilmesi amaçlandı. Türkiye’nin tepki vereceği Cumhurbaşkanı Erdoğan ağzından açıkça dile getirildi. Türkiye’nin ABD ile olan gergin ilişkilerine bir yenisi daha eklenecektir. Ürdün, Mısır, Körfez ülkeleri ve özellikle İran’dan büyük tepki geleceği gibi bölgedeki radikal grupların da İsrail ve böyle bir girişimi destekleyenlere yönelik şiddeti arttıracakları da aşikardır. Avrupa ve dünyanın diğer ülkelerinden destek bulacağını düşünmüyorum. Zaten ilk tepkiler de bu yönde.” (AA)