Narsisizm, tarih boyunca tanınan bir kişilik özelliğidir, ancak narsisistik kişilik bozukluğu (NKB) ve narsisistik kişilik özellikleri son yıllarda halkın gözünde daha sık yer almıştır.
Kötücül Bir Narsisti Nasıl Tanırsınız?
Farkındalık arttıkça, insanlar basitçe bencil, düşüncesiz veya daha genel bir şekilde aşırı güç arayan birinden ziyade bir narsistle mi uğraştıklarını merak ediyorlar.
Birçoğunun en şiddetli tip olduğunu düşündüğü kötü huylu narsisizm de dahil olmak üzere narsisizmin farklı “çeşitleri” vardır. Kötü huylu narsistler, öncelikli olarak kendilerine odaklanmanın ve hayatlarındaki hemen hemen herkes tarafından aşırı derecede saygı görmenin ötesinde, kendilerini absorbe etmede daha karanlık bir tarafa sahip olma eğilimindedir.
Bu nedenle, hayatınızda ne zaman bir tane olduğunu ve onlarla etkileşimlerinizden ne bekleyeceğinizi bilmenize yardımcı olur. Bu bilgi, tanınma ve anlayış, bunlarla mümkün olan en güvenli şekilde nasıl başa çıkılacağına dair bazı ipuçları sağlayabilir.
Kötü Huylu Narsisizm Nedir?
Narsistler için tek bir resmi tanı varken, farklı narsisist türleri vardır ve narsisizm, aşırı övgü ve ilgi gerektiren büyüklenmeci narsistler ve çok fazla kaygı ve endişe duyma eğiliminde olan savunmasız narsistler de dahil olmak üzere çeşitli şiddet derecelerinde ortaya çıkar. çok fazla destekleyici ilgiye ihtiyaç duyar.
Narsisizmin çeşitleri arasında kötü huylu narsistler en çok zarar verenlerdir. Bu alt küme, düzenli egosantriklik dahil olmak üzere NKB’nin genel özelliklerini, aynı zamanda bazı antisosyal özellikleri ve hatta sadist bir çizginin yanı sıra zayıf bir benlik duygusu ve empati eksikliği de içerir. Kötü huylu narsisizmle ilgili bazı paranoya da vardır.
Bazı uzmanlar, kötü huylu narsistler ve psikopatlar arasında, hem antisosyal davranışlara hem de düşük empatiye sahip olmaları bakımından çok az fark görüyor.
Kötü huylu narsistler oldukça manipülatif olabilirler ve kendi yollarını buldukları sürece kime zarar verdiklerini umursamazlar.
Kötü huylu narsistlerin diğer semptomları şunları içerir:
Başkalarını dost veya düşman olarak görmek de dahil olmak üzere dünyayı siyah-beyaz olarak görüyorlar.
Ne pahasına olursa olsun kazanmaya çalışırlar ve genellikle büyük miktarda acı, hayal kırıklığı ve hatta kalp ağrısı bırakırlar.
Genelde başkalarına neden oldukları acıyı umursamazlar – hatta bundan zevk alabilir ve onu güçlendirici olarak deneyimleyebilirler.
Kendilerini kayıplardan, rahatsızlıklardan veya herhangi bir durumda istediklerini elde edememekten korumak için ne gerekiyorsa yapacaklar.
Belirti ve Bulgular
Narsisistik özellikler sergileyen her insan, NKB’nin teşhis edilebilir durumuna sahip olmaları anlamında klasik bir “narsist” olmasa da, teşhis kriterlerini karşılamayanlar bile sahip oldukları özelliklerle çok fazla zarar yaratabilirler.
Narsistik kişilik bozukluğunun belirti ve semptomları ve semptomların şiddeti değişiklik gösterir ve genellikle kötü huylu narsistlerde karakteristik olan aşağıdakileri içerir:
Güzellik, parlaklık, başarı ve güç hakkındaki fantezilerle meşgul
Eleştiriyle başa çıkamıyor
Eğer küçümsenmiş hissederlerse kırılma eğilimi
İstediklerini elde etmek için başkalarından yararlanma olasılığı yüksektir
Görünüşleriyle ilgili aşırı endişeli
Üstün muamele görme beklentisi
Başkalarına karşı empati eksikliği
Şişirilmiş benlik duygusu ve kendi kendini düzenleme yetersizliği
Başkalarını incitmekten pişmanlık duymamak ve onlara fayda sağlamadıkça özür dilemeye ilgi duymamak
Her şeyin en iyisine layık bir tavır sergilemek
Sohbetleri tekeline alma ve / veya aşağı gördüklerine kötü davranma eğilimi
Gizli güvensizlik ve zayıf benlik duygusu
Başkalarını kendi kötü davranışları için suçlama eğilimi
Teşhis
Kötü huylu narsisizm, psikiyatrik durumların teşhisi için standart olan DSM-5’te resmi bir teşhis olarak tanınmasa da, akıl sağlığı uzmanları genellikle bu terimi aşağıdakilerin bir kombinasyonunu tanımlamak için kullanır:
Antisosyal kişilik bozukluğu (APD)
Narsistik kişilik bozukluğu (NKB)
Saldırganlık ve sadizm (kendine, başkalarına veya her ikisine karşı)
Paranoya
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
DSM-5’e göre, antisosyal kişilik bozukluğu olan bir kişi en az 18 yaşında olmalı ve aşağıdakilerden en az üçü de dahil olmak üzere başkalarının haklarını göz ardı etme modeline sahip olmalıdır:
Kendinin ve başkalarının güvenliğini önemsememek
Yasalara veya sosyal normlara uymamak
Dürtüsel davranış
Sinirlilik ve saldırganlık
Eylemler için pişmanlık duymama
Başkalarını kar veya eğlence için yalan söylemek veya manipüle etmek
Sorumsuzluk paterni
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Aşağıdakiler, DSM-5’e göre NKB için teşhis kriterlerinin kısaltılmış bir özetidir:
Görkemli bir öz önem duygusu
Sınırsız başarı ve güç hakkında kalıcı fanteziler
“Özel” ve benzersiz olduklarına ve yalnızca benzer yüksek statülü kişi ve kuruluşlar tarafından anlaşılabileceğine veya onlarla ilişkilendirilebileceğine dair bir inanç
Sürekli ilgi, hayranlık ve övgü ihtiyacı
Bir hak duygusu ve özel muamele beklentisi
Başkalarını kendi ihtiyaçları veya istekleri için kullanma eğilimi
Empati eksikliği veya başkalarının ihtiyaçlarını ve duygularını tanıma ve onurlandırmada isteksizlik / yetersizlik
Kıskanmaya yatkınlık veya başkaları tarafından kıskanıldığına dair bir inanca sahip olma
Davranışlarda ve / veya tutumlarda gösterilen kibir duygusu
Narsisizm ve NKB
Amerikan Psikiyatri Birliği’ne (APA) göre, tüm narsisistik özelliklerin, aşağıdaki dört alandan en az ikisini içeren bir kişilik bozukluğuna işaret etmediğini belirtmek önemlidir:
Duygusal (duygusal tepki verme yolları)
Bilişsel (kendini ve başkalarını düşünme yolları)
Dürtü kontrolü temelli (kişinin davranışını kontrol etme yolları)
Kişilerarası (başkalarıyla ilişki kurma yolları)
Sevdiğiniz kişiye resmi olarak NKB teşhisi konmamış olsa bile, narsisistik davranışlarla başa çıkmak yine de zor olabilir ve ilişkiniz üzerinde olumsuz bir etkisi olabilir.
Tedavi
Kötü huylu narsisizmi tedavi etmek zor olabilir, özellikle de narsistlerin kendileri nadiren tedavi veya teşhis aradıklarından.
Terapi
Önem verdiğiniz birinin NKB’ye sahip olduğunu düşünüyorsanız, yardımcı olabilecek bazı tedaviler vardır. NKB için ampirik olarak desteklenen tedaviler hakkında nispeten sınırlı veri olmasına rağmen, genellikle belirli tedavi yaklaşımları uygulanır:
Psikodinamik psikoterapi
Bilişsel davranışçı terapi
Diyalektik davranış terapisi
Çiftler ve aile danışmanlığı
Narsistler genellikle terapiye (teşhisi de içerebilir) direnirler çünkü kendilerini bir problem olarak görme eğiliminde değillerdir. Sebep oldukları sıkıntı genellikle etrafındakiler tarafından hissedilir.
İlaç Tedavisi
Aşağıdaki ilaçlar, NKB’ye eşlik edebilecek öfke, sinirlilik ve paranoya gibi semptomları iyileştirmek ve aynı zamanda ortaya çıkan psikiyatrik bozuklukları tedavi etmek için de verilebilir:
Anti-anksiyete ilaçları
Antidepresanlar
Antipsikotikler
Duygudurum dengeleyiciler
Bir Narsistle Nasıl Başa Çıkılır?
Sevilen bir kişide (ya da patron ya da iş arkadaşı gibi başa çıkması gereken bir kişide) NKB ile nasıl başa çıkılır? Neyse ki, biraz tahmin edilebilirler, bu yüzden yardımcı olabilecek birkaç yönerge var:
Başa çıkmanın zor olacağını kabul edin. Mümkünse, kendinizle aranıza biraz mesafe koyun. Narsisistik özelliklere sahip olanlar zayıf sınırlara sahip olma eğiliminde olduklarından ve bunları koymaya çalıştığınızda içerlediklerinden bu zor olabilir, ancak sizin için daha sağlıklıdır.
Onları değiştirmeye çalışmayın ve değişmelerini beklemeyin, yoksa hayal kırıklığına uğrayacaksınız.
Onlara doğrudan meydan okursanız, ellerinden gelen her şekilde misilleme yapacaklarını bilin. Bu, başkalarını duruma getirmeyi ve onları size karşı çevirmeye çalışmayı içerebilir. Bu, narsistin sizden ne istediği konusunda hemfikir olduğunuz anlamına gelmez, ancak sınırlarınızı veya anlaşmazlıklarınızı iletmek için daha az çatışmacı yollar bulmak isteyebilirsiniz.
Bu kişiyle yüzleşmeniz gerekiyorsa, bunu geniş bir izleyici kitlesi önünde yapmamaya çalışın, aksi takdirde yüzlerini kurtarmak isteyecekler ve kendilerini daha fazla tehdit altında hissedecekler ve daha fazla misillemeye yol açacaklardır.
Bu kişiyle yaşayabileceğiniz olumsuzlukların bir kısmını absorbe etmek için kendinizi mümkün olduğunca destekleyici insanlarla çevreleyin.
Kötü huylu bir narsistle yaşamak asla kolay olmayacak, bu yüzden kendinizle bu kişi arasına mesafe koyabilirseniz en basitidir. Bununla birlikte, bu kişi bir aile üyesi veya iş arkadaşı ise, bu daha zor olabilir. Bu durumda, kiminle uğraştığınızı ve iletişimi olabildiğince sağlıklı bir şekilde nasıl idare edeceğinizi bilmenize yardımcı olur.
Sevdiklerinizin kötü huylu narsisizmi olabileceğini düşünüyorsanız, yardım alın. Eğitimli bir akıl sağlığı uzmanı, başa çıkma becerilerini öğrenmenize ve sınırları nasıl belirleyeceğinizi ve kişisel bakım stratejilerini nasıl uygulayacağınızı öğrenmenize yardımcı olabilir. Grup terapisi ve destek grupları da yardımcı kaynaklar olabilir.( Elizabeth Scott )
Egede İzmir Haber